ออกญาโกษาธิบดี ชื่อเดิมว่า ปาน เป็นบุตรของเจ้าแม่วัดดุสิต พระนมของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช กษัตริย์องค์ที่ 27 ของกรุงศรีอยุธยา และเป็นน้องชายของออกญาโกษาธิบดี (เหล็ก) ดำรงตำแหน่งพระคลัง ต่อมาได้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็นพระวิสุทธสุนทร (ปาน) ในสมัยที่โกษาปานดำรงตำแหน่งเป็นพระวิสูตรสุนทรได้รับแต่งตั้งให้เป็นทูตออกไปเจริญสัมพันธไมตรีกับฝรั่งเศส เป็นช่วงสมัยที่ฝรั่งเศสมีอิทธิพลในราชสำนักของสมเด็จพระนารายณ์อย่างมาก ซึ่งฝรั่งเศสต้องการเผยแพร่คริสต์ศาสนา และพยายามให้สมเด็จพระนารายณ์เข้ารีตเป็นคริสต์ชนด้วย รวมทั้งยังพยายามมีอำนาจทางการเมืองในกรุงศรีอยุธยา ด้วยการเจรจาขอตั้งกำลังทหารของตนที่เมืองบางกอกและเมืองมะริด
ออกพระวิสุทธิ์สุนทร (ปาน) ได้เดินทางไปกับเรือฝรั่งเศส ได้เข้าเฝ้าพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ได้กระทำหน้าที่เป็นผู้แทนของราชสำนักกรุงศรีอยุธยาอย่างถูกต้องตามขนบธรรมเนียมประเพณีการเข้าเฝ้า จนชาวฝรั่งเศสได้กล่าวยกย่องชื่นชมคณะทูตไทย ซึ่งถือว่าการไปเจริญสัมพันธไมตรีที่ประสบความสำเร็จอย่างยิ่ง เพราะทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับฝรั่งเศสแน่นแฟ้นยิ่งขึ้น การเจริญสัมพันธไมตรีของพระวิสุทธิ์สุนทร (ปาน) และคณะราชทูตในครั้งนั้นได้สร้างชื่อเสียงเป็นที่เลื่องลือในทวีปยุโรป เนื่องจากเป็นครั้งแรกที่พระเจ้าแผ่นดินทางด้านตะวันออกแต่งคณะราชทูตไปยังราชสำนักฝรั่งเศส พระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ทรงจัดการรับรองคณะราชทูตจากกรุงศรีอยุธยาอย่างสมเกียรติยศ และโปรดให้จัดทำเหรียญที่ระลึก และมีการเขียนรูปราชทูตไทยเข้าเฝ้า พระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ของฝรั่งเศสเป็นที่ระลึกด้วย
ที่มา : เว็บไซต์ศิลปวัฒนธรรม
