‘มะเมียะ’มีตัวตนหรือเรื่องแต่ง? ‘สมฤทธิ์ ลือชัย’ตอบในเสวนา‘เบื้องหลังเรื่องรักของมะเมียะ’

อ.สมฤทธิ์ ยังตั้งข้อสังเกตอีกหลายประการในเรื่องราวของมะเมียะ ว่า  “การลงพื้นที่ ที่มะละเหม่งทำไมไม่มีใครรู้เรื่องมะเมียะ แต่ที่เชียงใหม่มีประเด็นคำสั่งห้ามเจ้าล้านนาแต่งงานกับคนต่างด้าว แต่มีอีกหลายกรณีที่เจ้าล้านนาไปแต่งกับต่างด้าว เช่น เจ้าอินทนนท์ ณ เชียงใหม่ เป็นน้องของเจ้าศุขเกษม ไปแต่งกับลูกสาวของเจ้าฟ้าเชียงตุง แต่งกันหลังจากเหตุการณ์เจ้าศุขเกษม ฉะนั้นคำสั่งนี้ไม่น่าจริง ถ้ามองในเชิงจารีตด้วยสถานะที่ไม่เท่ากัน ถ้ามะเมียะมีตัวตนจริง คนเกลียดมะเมียะไม่ใช่สยามแต่จะเป็นบ้านเจ้าศุขเกษมเอง เพราะเจ้าสุขเกษมหน้าตาดี มีฐานะ เป็นเจ้า แล้วมาได้สาวชาวบ้านเป็นไพร่ เป็นพม่า และที่สำคัญคือยากจน ขายบุหรี่

 “เหตุผลต่อมา คือ ตอนที่มะเมียะมาเชียงใหม่ได้ปลอมตัวเป็นชาย ซึ่งยากที่จะจับไม่ได้ เพราะมีหน้าอก ผิวพรรณผู้หญิง อีกทั้งในเอกสารเขียนไว้อย่างชัดเจนว่าในวันที่จากกัน มะเมียะสยายผมลงเช็ดพระบาทเจ้าศุขเกษม แต่เพิ่งตัดผมตอนปลอมตัวมา ผมจะยาวเร็วขนาดนั้นเลยหรือไม่ จะเห็นว่ามันมีความย้อนแย้งเต็มไปหมด อีกเหตุผลหนึ่ง กู่วัดแก้วสวนดอก มีกู่ของเจ้าศุขเกษมที่เป็นทรงล้านนา และมีอีกกู่หนึ่งห่างออกไปไม่มาก เป็นกู่ทรงพม่า ว่ากันว่าเป็นกู่ของมะเมียะที่เอามาไว้ใกล้ๆเจ้าศุขเกษม แต่เมื่อตรวจสอบพบว่าเป็นกู่ของเจ้าแม่ทิพสม ”

อ.สมฤทธิ์กล่าวอีกว่า เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ ยืนยันว่าเรื่องนี้เป็นเรื่องจริง แต่ที่ไม่จริงคือรายละเอียด มีบุคคล 2 ท่านที่ระบุว่าเคยเห็นมะเมียะ คือ เจ้าทิพวรรณ ณ เชียงตุง และเจ้าสมบูรณ์ ณ เชียงใหม่  ซึ่งน้องสาวเจ้าสมบูรณ์เป็นคนเล่าว่า เจ้าสมบูรณ์เคยบอกว่าเคยพบมะเมียะตอนบวชเป็นชี กำลังกวาดวัดอยู่ แต่เจ้าสมบูรณ์รู้จักได้อย่างไรว่าคนนี้คือ มะเมียะ พบจริงหรือไม่ พูดภาษาอะไร มีคำถามเต็มไปหมด