ดอกอัญชันเป็นไม้เถาพื้นถิ่นไทย ปลูกง่าย ปลูกได้ทุกภาค ไม่ต้องการการดูแลมากนัก รดน้ำแบบปกติเช้า-เย็น ต้องการแสงแดดพอประมาณ ไม่จัดมาก แดดครึ่งวัน แดดรำไรก็ได้ เป็นไม้เลื้อยให้ดอกสวยงาม
ดอกอัญชันมี 3 สี คือ สีขาว สีม่วง และสีม่วงน้ำเงิน มีทั้งแบบดอกลาคือมีชั้นเดียว และยังมีดอกซ้อนสวยงาม คนโบราณรุ่นย่ายาย ต่างใช้ดอกอัญชันช่วยรักษาเส้นผมให้ดกดำ ป้องกันผมร่วง ทาศีรษะหมักไว้เป็นยาปลูกผม บำรุงผมให้ดกดำ และผมหนาขึ้นนำมาใช้เขียนคิ้วก็ช่วยให้ขนคิ้วดกหนาเช่นกัน นอกจากนี้คนโบราณยังเอาน้ำดอกอัญชันคั้น ใช้หยอดตาแก้ตาอักเสบ ตาแฉะ ตาฝ้าฟาง ตามืดมัว และแก้ปวดฟัน รักษาอาการฟกช้ำบวมได้ด้วย
ในครัวไทยรู้จักดอกอัญชันมาตลอดคู่กับขนมไทย สีของดอกอัญชันเป็นสีย้อมขนมไทย เช่น ขนมชั้นดอกอัญชัน ขนมขี้หนู ขนมเล็บมือนาง ขนมดอกอัญชัน และขนมช่อม่วง
ปัจจุบันดอกอัญชันเป็นที่รู้จักในสรรพคุณอาหาร จึงถูกเชิญขึ้นมาเป็นหนึ่งในชนิดน้ำดื่มเพื่อสุขภาพ ตัวดอกเป็นผักดอกประดับที่สวย น้ำดอกอัญชันนำไปมูนข้าวเหนียวได้สีครามนำไปหุงข้าวได้ข้าวสีคราม ใช้กินเป็นข้าวสุขภาพในข้าวยำปักษ์ใต้
สารที่ให้สีน้ำเงินอมม่วงที่ชื่อว่า สารแอนโทไซยานิน (anthocyanin) มีสรรพคุณมากกว่าผักดอกผักทั่วไป โดยมีฤทธิ์ในการต้านอนุมูลอิสระอย่างมีประสิทธิภาพ เหนือกว่าวิตามินซีหลายเท่า จึงช่วยลดโอกาสการเกิดโรคมะเร็ง ช่วยเสริมให้ร่างกายต่อต้านเชื้อโรค สมานแผลได้ดี เสริมภูมิคุ้มกันได้ดี สามารถกระตุ้นสารพันธุกรรมที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมและสะสมปริมาณเม็ดสีในร่างกายให้สูงขึ้นอีกด้วย ส่งเสริมการทำงานของเม็ดเลือดแดง
สารแอนโทไซยานิน ที่มีอยู่ตามพืชผักสีน้ำเงินทั้งหลาย แต่มีไม่มากเท่าดอกอัญชัน นอกจากต้านอนุมูลอิสระแล้ว แอนโทไซยานินยังเสริมสร้างภูมิต้านทาน ช่วยเพิ่มความสามารถในการมองเห็น เพิ่มการไหลเวียนโลหิตในหลอดเลือดฝอยได้ดี ส่งผลให้มีเลือดหล่อเลี้ยงดวงตาได้อย่างเพียงพอ จึงช่วยบรรเทาอาการเสื่อมของดวงตาเกิดจากโรคเบาหวาน ต้อหิน ต้อกระจก
สารแอนโทไซยานินทำให้ดอกอัญชันมีฤทธิ์เย็น กินแล้วช่วยคุ้มครองเซลล์ในร่างกาย มีฤทธิ์ต้านออกซิเดชั่นของไขมันตัวเบา (LDL) ที่อยู่ในกระแสเลือด ทำให้เซลล์บุผนังหลอดเลือดมีความอ่อนนิ่ม ช่วยชะลอการเกิดโรคไขมันอุดตันในหลอดเลือด และโรคหลอดเลือดหัวใจแข็งตัวได้
สรรพคุณเด่นชัดอื่น ๆ ของดอกอัญชัน คือ มีฤทธิ์ละลายลิ่มเลือด ดังนั้น ผู้ที่มีภาวะโลหิตจางห้ามรับประทานดอกอัญชัน และน้ำดอกอัญชันด้วย เพราะดอกอัญชันช่วยยับยั้งการรวมตัวของเกล็ดเลือด ช่วยในการคลายกล้ามเนื้อ ช่วยให้ผ่อนคลาย
ดอกอัญชันจึงเด่นมากในการช่วยบำรุงตา แก้อาการตาฟาง ตามัว และช่วยขับปัสสาวะอินทรีย์ สารส่วนใหญ่พบในดอกตูมที่ยังอ่อนอยู่ มากกว่าในดอกที่บานแล้ว