ได้เวลาไปลุย…กำแพงเพชร เมืองโบราณที่คุ้นเคย แต่ไม่เคยรู้จัก

ในราว พ.ศ.1000 นั่นเอง เขตนี้ทั้งหมดน่าจะเป็นเครือข่ายเครือญาติกับ “ดงแม่นางเมือง” เป็นเมืองใหญ่มากในอำเภอบรรพตพิสัย จังหวัดนครสวรรค์ ขึ้นมาจนถึงเมืองไตรตรึงส์ ซึ่งเชื่อมโยงกับอำนาจที่เหนือกว่าขึ้นไปอีกนั่นคือ หริภุญชัย ลำพูน เขยิบลงมาถึงการสถาปนาเมืองกำแพงเพชรโดยเจ้านครอินทร์ ดังปรากฏหลักฐานในจารึกกฎหมายลักษณะโจร “เจ้านครอินทร์ ซึ่งสืบราชสมบัติอยู่สุพรรณฯ มาสร้างเมืองกำแพงเพชร  ถามว่าเมื่อไหร่ ตอบว่าไม่รู้ คงสร้างมาตั้งแต่รุ่นพ่อคือขุนหลวงพะงั่ว แต่จารึกกฎหมายลักษณะโจรระบุข้อความว่า พ.ศ.1940 เสด็จขึ้นเสวยราชย์ ทำพิธีบรมราชาภิเษกที่เมืองกำแพงเพชรบุรีศรีวิมลาสน์ซึ่งเป็นแดนพระธรรมราชสีมา”สุจิตต์เล่าไว้อย่างนี้

เมืองโบราณกำแพงเพชรตั้งอยู่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำปิง ตรงข้ามกับเมืองนครชุม และเป็นที่ตั้งของตัวจังหวัดกำแพงเพชรในปัจจุบัน มีแนวกำแพงเมืองวางยาวขนานไปกับลำน้ำปิง โดยด้านตะวันออกยาวประมาณ 595 เมตร ถูกรื้อทำลายไปประมาณ 46 เมตร  ด้านตะวันตกยาวประมาณ 265 เมตร ด้านเหนือยาว 2,374 เมตร และด้านใต้ยาว 2,230 เมตร ถูกรื้อทำลายไป 470 เมตร   กำแพงเมืองเดิมมีลักษณะเป็นคันดินและคูน้ำสามชั้น ต่อมาได้พัฒนากำแพงชั้นในเป็นกำแพงก่อศิลาแลง มีเชิงเทินตอนบน ก่อเป็นรูปใบเสมาและมีป้อมประตูโดยรอบ คันดินที่เป็นแนวกำแพงเมืองชั้นกลางและชั้นนอกยังคงปรากฏร่องรอยให้เห็นที่บริเวณด้านทิศเหนือ กำแพงเมืองศิลาแลงชั้นในคงสร้างในช่วงสมัยอยุธยา  พงศาวดารฉบับวันวลิตกล่าวไว้ว่า สมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ (พ.ศ.1991-2031) ทรงสร้างกำแพงเมืองและป้อมปราการรอบเมืองสำคัญหลายแห่งรวมทั้งเมืองกำแพงเพชรด้วย