ที่ผ่านมา มีเพื่อนๆ ในกรุงเทพฯ ปรารภว่าอยากจะปลูกมะนาวดีๆ สักต้นสองต้นไว้บริโภคในครัวเรือน เพราะเห็นว่าบางฤดูผลมะนาวมีราคาแพงดั่งทองคำ แต่ขัดสนจนใจด้วยมีพื้นที่อยู่อย่างจำกัด จะทำอย่างไรดี เอาล่ะ ในฐานที่ผมมีประสบการณ์อยู่บ้าง
จึงขอเชิญชวนให้ลองทำด้วยวิธีง่ายๆ ให้สนุก ดังนี้
ให้จัดหาบริเวณที่มีแสงแดดจ้า อย่างน้อย วันละ 5-6 ชั่วโมง ก็ปลูกมะนาวได้ และให้ผลดีอีกด้วย ทั้งนี้ ต้องเลือกกระถางเคลือบ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 18-20 นิ้ว ทุบอิฐหรือกระถางดินเผาเป็นชิ้นเล็กๆ ปิดรูที่ก้นกระถาง ใส่ดินที่มีส่วนผสมของดินร่วนสะอาด ไม่มีกลิ่นเหม็น 3 ส่วน กาบมะพร้าวสับ หรือใบก้ามปูผุ 1 ส่วน ปุ๋ยคอกเก่า 4-5 กระป๋องนม ปูนขาวหรือเปลือกหอยเผาบดอีก 1 กระป๋องนม นำวัสดุปลูกทั้งหมดคลุกเคล้าให้เข้ากัน ใส่ลงในกระถางที่เตรียมไว้ เกลี่ยวัสดุปลูกให้ทั่ว อัดพอแน่น ปรับผิวหน้าให้เรียบ มีระดับต่ำกว่าขอบกระถางสัก 2 นิ้ว ปลูก
กิ่งพันธุ์ที่เตรียมไว้ลงกลางกระถาง ตัดหรือฉีกถุงเพาะชำออก ระวังอย่าให้รากฉีกขาด หากใช้กิ่งตอนปลูก ต้องแกะพลาสติกที่หุ้มกระเปาะเอาไว้ พร้อมเชือกฟางออก กลบดินพอแน่น ผูกหลักไม้ไผ่กับกิ่งพันธุ์ ป้องกันต้นโยกแล้วรดน้ำตาม ยกกระถางออกให้ได้รับแดดเต็มที่ รองก้นกระถางด้วยอิฐมอญ 3 ก้อน ลักษณะเดียวกับวางหม้อต้มน้ำ ยกระดับเหนือเปลวเพลิง ของลูกเสือเวลาเดินป่า เพื่อไม่ให้ก้นกระถางสัมผัสพื้นโดยตรง
หากต้องการให้ต้นมะนาวเติบโตเร็ว ควรใส่ปุ๋ยสูตร 15-15-15 อัตรา 2 ช้อนชา ต่อกระถาง โรยห่างโคนต้น ประมาณ 4-5 นิ้ว ให้รอบแล้วรดน้ำตาม และใส่อัตราเดียวกันอีก ทุก 1-2 เดือน เมื่อต้นมีอายุมากขึ้นให้เพิ่มอัตราปุ๋ยตามความเหมาะสม สังเกตจากใบสีเขียวเข้มและต้นแข็งแรงดี ให้งดการใส่ปุ๋ยลงบ้าง โดยยึดหลักว่าใส่ทีละน้อยแต่บ่อยครั้ง ปลูกมะนาวในกระถางจะได้ผลเต็มที่เมื่ออายุ 2 ปีขึ้นไป ดังนั้น ในปีแรกๆ หากติดผล แนะนำให้เด็ดผลอ่อนทิ้ง แล้วบำรุงต้นให้แข็งแรงสมบูรณ์เตรียมพร้อมให้ผลผลิตเมื่อเป็นหนุ่มสาวเต็มที่
สำหรับมือสมัครเล่น ผมขอแนะนำให้ใช้พันธุ์ พิจิตร 1 หรือพันธุ์อื่นๆ ก็ได้ที่ทนต่อโรคแคงเกอร์ ข้อดีของพันธุ์พิจิตร 1 อื่นๆ อีกคือ เป็นพันธุ์ที่ออกดอกตลอดปี ติดผลดก มีระบบรากแข็งแรง แม้ขยายพันธุ์ด้วยวิธีตอนกิ่งก็ตาม อย่างไรก็ตาม มีดีก็ต้องมีด้อยอยู่ด้วยเป็นธรรมดา
พันธุ์พิจิตร 1 เป็นมะนาวพันธุ์หนัก ผลผลิตที่ได้คุณภาพต้องมีอายุ 6 เดือนขึ้นไป หลังจากดอกบานแล้ว เปลือกมะนาวจะบางลง มีน้ำมากขึ้น กลิ่นหอม ใช้ทำน้ำมะนาวดื่มได้รสชาติดี ผมเคยปล่อยให้มะนาวพันธุ์นี้ เมื่ออายุ 2 ปีครึ่ง ติดผลเต็มที่โดยไม่มีการตัดซอยผลออก นับได้ 105 ผล พอดี แต่ผลมีขนาดเล็กลง ระหว่างการเจริญเติบโตก่อนติดดอกออกผล หรือพูดรวมๆ ว่าให้ผลผลิตนั้น การแตกกิ่งก้านในทรงพุ่มอาจไม่สมดุลสวยงาม จำเป็นต้องตัดแต่งกิ่งออกบ้าง แต่บางกิ่งที่สมบูรณ์แข็งแรงให้ใช้วิธีตอน ไม่ควรตัดทิ้ง เพราะเป็นการสูญเสียโดยเปล่าประโยชน กิ่งตอนที่ได้ยังนำไปขยายพันธุ์ต่อ หรือแจกให้เพื่อนบ้าน รับรองทุกคนพอใจแน่นอน
ศัตรูสำคัญ หนีไม่พ้นหนอนผีเสื้อกลางคืนกัดกินใบ แมลงชนิดนี้หากระบาดจะกินใบอ่อนมะนาวเรียบ พื้นที่น้อยๆ ป้องกันกำจัดอย่างปลอดภัย เริ่มขณะมะนาวผลิใบอ่อน ให้ใช้ ยาฉุน 1 จับ หมักในน้ำสะอาด 1 ลิตร ทิ้งไว้ 1 คืน คั้นแล้วกรองน้ำยาฉุนด้วยผ้าขาวบาง ผสมเหล้าขาว 1 เป๊ก เติมน้ำสบู่เล็กน้อย ช่วยในการจับใบ เขย่าให้เข้ากัน ฉีดพ่นให้ทั่วทรงพุ่ม 3-4 วัน ครั้ง พอใบแก่หนอนพวกนี้จะหายไป ส่วนแคงเกอร์ พิจิตร 1 เอาอยู่
ดินในกระถางปลูก เมื่อครบ 2-3 ปี ดินจะแน่นทึบ ต้นมะนาวไม่งาม แก้ไขด้วยวิธีง่ายๆ ให้ใช้เหล็กแหลมหรือไม้แหลมแทงดินให้ถึงก้นกระถางรอบๆ ต้น ห่างออกมาประมาณ 15 เซนติเมตร 4-5 รู แล้วขุดหน้าดินในกระถางเบาๆ ลึกลงไปประมาณ 2 นิ้ว ออกทิ้งไป ระวังอย่าให้รากมะนาวกระทบกระเทือนรุนแรง แล้วโรยปูนขาวครึ่งกระป๋องนม หว่านให้ทั่ว ใส่ปุ๋ยคอกเก่าอีก 3-4 กระป๋องนม เกลี่ยให้ทั่วผิวหน้าดินในกระถาง แล้วทับหน้าด้วยกาบมะพร้าวสับบางๆ ให้ทั่วกระถาง เช่นเดียวกันเพื่อช่วยเก็บความชื้นและไม่ให้ดินกระจายขณะรดน้ำ แล้วรดน้ำตาม หากต้องการให้ต้นสมบูรณ์ แข็งแรง ควรใส่ปุ๋ย สูตร 15-15-15 อัตรา 2 ช้อนโต๊ะ ต่อกระถาง ทุก 1-2 เดือน ตามที่อธิบายมาแล้ว
เมื่อเห็นว่าดินในกระถางแน่น ระบายน้ำไม่สะดวก ให้ปฏิบัติด้วยวิธีเดียวกัน จะได้ต้นมะนาวที่แข็งแรงสมบูรณ์ ให้ผลผลิตได้ยาวนาน ปลูกมะนาวในกระถางนอกจากได้ผลมะนาวแล้ว ยังได้ไม้ประดับไปในเวลาเดียวกัน
| ที่มา | หมอเกษตร ทองกวาว เทคโนโลยีชาวบ้าน |
|---|
