ต้องบอกว่าเดือนกรกฎาคมเป็นเดือนที่มีวันหยุดยาวติดต่อกันหลายวัน และเป็นช่วงที่คนเดินทางท่องเที่ยวกันอย่างคึกคัก ที่พัก โรงแรมตามจังหวัดต่างๆ ไม่ว่าจังหวัดหลักจังหวัดรอง ต่างก็เต็มแน่นกันไปหมด สมใจของรัฐบาลที่ต้องการกระตุ้นเศรษฐกิจด้านการท่องเที่ยว แม้ปริมาณคนจะมากตามเป้าแต่ตัวเลขการเงินอาจจะไม่ได้ตามเป้าเท่าไหร่นัก ถึงอย่างไรก็ดีกว่าไม่มีการขับเคลื่อนหรือทำอะไรเลย
ปล่อยให้ปัญหาเศรษฐกิจเป็นหน้าที่ของผู้บริหารบ้านเมืองเขาแก้ไขไปดีกว่า ไหนๆ เมื่ออาสาเข้ามาทำงานแล้วก็ต้องรับผิดชอบทำหน้าที่ของตนเองให้ถึงที่สุด ดีที่สุด ห้ามบ่น ห้ามโอดครวญ จริงไหม?
ว่ากันสำหรับปีนี้ 2563 ประชาชนคนไทยทั้งหลายยังมีวันหยุดยาวติดต่อกันอีกช่วง คือในช่วงเดือนตุลาคม ซึ่งย่างเข้าต้นหนาวพอดิบพอดี เป็นช่วงที่เหมาะอย่างมากในการเดินทางท่องเที่ยวแถบภูเขา โดยเฉพาะอย่างยิ่งภูเขาทางภาคเหนือของประเทศไทย ที่แห่งหนึ่งที่น่าสนใจและยังติดอันดับแหล่งท่องเที่ยวแบบชิลๆ ชิคๆ ของนักเดินทางทั้งหลาย คือที่ “หมู่บ้านสะปัน” หมู่บ้านเล็กๆ ในอำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน ห่างจากบ่อเกลือภูเขาประมาณ 9 กิโลเมตร เป็นชุมชนเล็กๆ เงียบสงบท่ามกลางขุนเขาไอหมอก เหมาะอย่างยิ่งกับคนรักและชื่นชอบธรรมชาติ
ตามประวัติความเป็นมา “หมู่บ้านสะปัน” จัดตั้งมาหลายร้อยปีแล้วโดยการนำของ “เจ้าพ่อพญาตึ๋น” ระยะแรกเป็นหมู่บ้านเล็ก ๆ คนไม่ค่อยมากเท่าไหร่ แต่พอต่อมามีประชากรเพิ่มขึ้นจึงต้องจัดเขตการปกครอง เมื่อ พ.ศ. 2520 มีประชากรเข้ามาขออาศัยอยู่ในบ้านสะปัน แบ่งเป็นบ้านสาขาอีก 6 สาขา ได้แก่ บ้านเด่น บ้านห้วยข่า บ้านนาโป่ง บ้านนาปู และบ้านฐาน
เหตุที่ชื่อ “บ้านสะปัน” เพราะมีลำน้ำปันไหลผ่าน เดิมตั้งอยู่ในเขตอำเภอปัว ต่อมาในปี พ.ศ. 2531 มีการแบ่งเขตการปกครองใหม่ ทำให้บ้านสะปันเข้าไปอยู่ในเขตหมู่ที่ 8 ตำบลบ่อเกลือเหนือ กิ่งอำเภอบ่อเกลือ และในปี พ.ศ. 2538 ได้เปลี่ยนเปลี่ยนจากกิ่งอำเภอบ่อเกลือ เป็น อำเภอบ่อเกลือ และแบ่งเขตการปกครองใหม่อีกเป็นหมู่ที่ 1 ตำบลดงพญา อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน
หมู่บ้านสะปัน เป็นหมู่บ้านที่ได้เข้าคัดสรรสินค้า “หนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์” หรือ OTOP ด้วย โดยสินค้าขึ้นชื่อคือเฟอร์นิเจอร์หวาย ของกลุ่มวิสาหกิจเฟอร์นิเจอร์หวาย หมู่ที่1 บ้านสะปัน ตำบลดงพญา อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน ริเริ่มโดยกลุ่มคนที่มีความรู้ ความชำนาญ ในการทำเครื่องหวายจากพื้นที่อำเภอเมืองน่าน ซึ่งเดิมนั้นคนกลุ่มนี้ได้สั่งซื้อหวายจากบ้านสะปันนำไปผลิตเฟอร์นิเจอร์หวายที่ อำเภอเมืองน่าน ต่อมาทางรัฐบาลได้มีคำสั่งให้ปิดป่า จึงไม่สามารถขนหวายจากพื้นที่อำเภอบ่อเกลือไปทำเฟอร์นิเจอร์ในอำเภอเมืองน่านได้
ในปี พ.ศ. 2529 สิบตำรวจตรีวันลพ ตำรวจสังกัดสถานีตำรวจอำเภอปัว (อำเภอบ่อเกลือยังเป็นตำบลของอำเภอปัวอยู่)ได้นำช่างที่มีฝีมือขึ้นมาตั้งโรงงานผลิตเฟอร์นิเจอร์หวายที่บ้านสะปัน โดยมีชาวบ้านสะปันไปฝึกหัดด้วย ต่อมาช่างที่มาทำเฟอร์นิเจอร์หวายมีครอบครัวจึงแยกตัวจากโรงงานของสิบตำรวจตรีวันลพมาผลิตเอง และชาวบ้านบางส่วนที่มีความชำนาญก็แยกมาทำกันเอง จึงทำให้โรงงานผลิตเฟอร์นิเจอร์หวายขาดคนงาน และเลิกกิจการไปในที่สุด
หลังจากนั้นชาวบ้านได้รวมตัวกันผลิตเฟอร์นิเจอร์หวาย แต่มีปัญหาเรื่องราคาเพราะถูกพ่อค้าที่มารับซื้อกดราคามาตลอด บางคนทุนน้อยก็เลิกกิจการไป ปี พ.ศ. 2545 ชาวบ้านจึงรวมตัวกันจัดตั้งกลุ่มขึ้นเป็น กลุ่มวิสาหกิจเฟอร์นิเจอร์หวาย มีสมาชิกครั้งแรก 30 คน ได้ดำเนินกิจการกลุ่มมาจนถึงปัจจุบัน
หมู่บ้านสะปันเป็นพื้นที่เงียบสงบ ซุกตัวอยู่กลางขุนเขา มีลำธารไหลผ่าน ในช่วงหน้าฝนฤดูทำนายังสามารถชมวิวทิวทัศน์ของนาข้าวเขียวขจีสวยงามสุดลูกหูลูกตา เรียกได้ว่าหากแวะมาเที่ยวบ่อเกลือภูเขาขับรถเลยไปอีกเพียงไม่กี่นาทีก็จะถึงหมู่บ้านสะปัน เมืองเล็กๆ ที่มีเสน่ห์น่าหลงใหล ทั้งขุนเขาสูงเสียดฟ้า กระท่อมน้อยใหญ่เรียงรายเห็นไกลๆ ตามริมน้ำสองสายที่มาบรรจบกัน คือลำน้ำว้า และ ลำน้ำสะปัน บางครั้งจึงเรียกกันว่า “สบปัน” และกลายมาเป็น “สะปัน” ในที่สุด
เมื่อเดินทางถึงหมู่บ้านสิ่งที่ไม่ควรพลาดแนะนำให้ไปคือที่ “วัดสะปัน” ตั้งอยู่ริมแม่น้ำว้า เป็นวัดเก่าแก่อายุหลายร้อยปี สร้างโดยเจ้าพ่อพญาติ๋น ซึ่งเป็นผู้นำชาวบ้านเข้าถางป่าและจัดตั้งหมู่บ้านขึ้น วัดสะปันเป็นสถานที่ศักดิ์ที่ชาวบ้านให้ความเคารพและศรัทธามาก เมื่อไปถึงวัดจะต้องไปไหว้ “ศาลเจ้าพ่อพญาติ๋น” อนุสรณ์ที่ระลึกถึงผู้จัดสร้างหมู่บ้านแห่งนี้ และยังเป็นที่พึ่งทางใจของชาวบ้านอีกด้วย
“น้ำตกสะปัน” เป็นแหล่งท่องเที่ยวขึ้นชื่อของหมู่บ้าน เพราะอยู่ภายในหมู่บ้านนั่นเอง แม้จะเป็นน้ำตกสายไม่ใหญ่โตมากนัก มี 3 ชั้น ความสูงของน้ำตกชั้นที่ 1, 2, และ 3 สูงประมาณ 3, 5, 6, เมตร ตามลำดับ มีน้ำไหลตกตลอดทั้งปี สภาพป่าไม้บริเวณน้ำตกร่มรื่น สมบูรณ์สวยงามมาก
“อุทยานแห่งชาติขุนน่าน” เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สวยงาม ไม่ไกลจากหมู่บ้าน เหมาะสำหรับผู้ชื่นชอบแนวผจญภัย นักท่องเที่ยวสามารถไปยังจุดชมวิวภายในอุทยานฯ ตอนเช้าๆ ได้เห็นบรรยากาศเต็มไปด้วยเมฆหมอกมีจุดชมทะเลหมอกที่เป็นไฮไลท์ แปลกกว่าที่อื่นๆ
ในหมู่บ้านสะปันมีที่พักหลากหลายรูปแบบ ทั้งรีสอร์ท โฮมสเตย์ หรือชื่นชอบบ้านพักแบบชาวบ้าน ค่ำลงมีอาหารการกินแบบพื้นบ้านให้ลิ้มลองเป็นรสชาติอาหารถิ่นในแหล่งต้นกำเนิด ถือเป็นการเติมแบตเตอรี่ให้กับชีวิต
เดือนตุลาคม หากยังไม่ตัดสินใจไปเที่ยวไหนดีอยากหลบหลีกความวุ่นวาย ลองดูที่ “บ้านสะปัน” การเดินทางไม่ยาก
รถยนต์ส่วนตัว-จากจังหวัดน่านไปหมู่บ้านสะปัน ตำบลดงพญา อำเภอบ่อเกลือ ใช้เส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 101 น่าน-ท่าวังผา-ปัว ระยะทาง 60 กม. ถึงปัว เข้าสี่เลน กลับรถเข้าปัวใช้เส้นทาง 1256 ปัว-บ่อเกลือ ถึงบ่อเกลือ เลี้ยวซ้ายใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 1081 บ่อเกลือ-เฉลิมพระเกียรติ ไปทางทิศเหนือประมาณ 8 กม. มีทางแยกขวามือไปบ้านสะปัน อีก 1 กม.
รถโดยสาร-จากตัวเมืองจังหวัดน่านหรือจากกรุงเทพ นั่งรถโดยสารมาลงที่ตลาดปัว จากนั้นต่อรถสองแถว สายปัว-บ่อเกลือ
หรือถ้าสงสัยหาทางไปไม่ได้จริงๆ สอบถามข้อมูลได้ที่ ททท.สำนักงานน่าน โทร 054 711 217-8 ทุกวัน ไม่เว้นวันหยุดราชการและวันนักขัตฤกษ์