ประเพณีสารทจีนนอกจากจะเป็นประเพณีที่ลูกหลานได้แสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว ยังเป็นประเพณีที่สนับสนุนให้ทุกคนในครอบครัวทำกิจกรรมร่วมกันอย่างพร้อมหน้าพร้อมตาอีกด้วย โดยตามปฏิทินจีน เทศกาลสารทจีนจะตรงกับวันที่ 15 เดือน 7 (ปฏิทินจีนโบราณ) หรือวันเทศกาลจงเยฺวี๋ยน (Zhongyuan) ของจีน ซึ่งถือเป็นวันสำคัญที่ลูกหลานชาวจีนจะแสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษ โดยพิธีเซ่นไหว้จัดอาหารอย่างดี และยังถือเป็นเดือนที่ประตูนรกเปิดให้วิญญาณทั้งหลายมารับกุศลผลบุญด้วย
การไหว้ในเทศกาลสารทจีน
ช่วงเวลาที่เหมาะสำหรับการเซ่นไหว้ในช่วงสารทจีนนั้นนิยมทำกันในช่วงเช้า เริ่มต้นจากการเซ่นไหว้เจ้าที่เจ้าทาง จากนั้นนำเอากระดาษเงินกระดาษทองมาเผาให้เรียบร้อย ต่อด้วยช่วงสายๆ จึงตั้งโต๊ะเพื่อทำการไหว้บรรพบุรุษและไหว้ฮ้อเฮียตี๋ แต่ในบางครอบครัวก็นิยมไหว้กันในช่วงบ่าย หากไหว้พร้อมกันแนะนำให้ตั้งโต๊ะแยกจากกัน แต่อยู่ในจุดที่สามารถเผากระดาษเงินกระดาษทองร่วมกันได้ โดยได้แบ่งการไหว้ออกเป็น 3 ส่วน 3 ชุด ดังนี้
ชุดที่ 1 สำหรับไหว้เจ้าที่ เหมาะสำหรับไหว้ในช่วงเช้า มีเครื่องเซ่นไหว้เป็นอาหารคาวหวาน ขนมสำหรับไหว้ที่ควรมีตามประเพณีสารทจีน คือ ขนมเทียน ขนมเข่ง จะต้องแต้มจุดสีแดงไว้ตรงกลางขนม โดยจากความเชื่อของชาวจีนที่เชื่อว่า สีแดง เป็นสีแห่งความเป็นสิริมงคล นอกเหนือจากนั้นก็ยังมีผลไม้ น้ำชา หรือเหล้าจีน รวมไปถึงกระดาษเงินกระดาษทองด้วย
ชุดที่ 2 ชุดสำหรับไหว้บรรพบุรุษ มีลักษณะคล้ายกับเครื่องเซ่นไหว้เจ้าที่ ไหว้พร้อมกับอาหารที่บรรพบุรุษชื่นชอบ ซึ่งตามธรรมเนียมจะต้องมีน้ำแกง หรือขนมน้ำใสๆ วางข้างชามข้าวสวยๆ รวมถึงชุดน้ำชาที่ต้องจัดเป็นชุดตามจำนวนของบรรพบุรุษ และของไหว้ที่ขาดไม่ได้ คือ ขนมเทียน ขนมเข่ง ผลไม้ และกระดาษเงินกระดาษทอง
ชุดที่ 3 ชุดสำหรับเซ่นไหว้วิญญาณเร่ร่อน หรือวิญญาณไร้ญาติ ชาวจีนมักเรียกวิญญาณที่ไม่มีญาติเหล่านี้ว่า ไป๊ฮ๊อเฮียตี๋ มีความหมายว่า ‘ไหว้พี่น้องที่ดี’ นับเป็นการสะท้อนถึงความสุขและให้เกียรติกันของชาวจีนโดยเรียกผีที่ไม่มีญาติ ว่าพี่น้องที่ดีของเรา ซึ่งจะไหว้บริเวณนอกบ้าน มีของเซ่นไหว้เป็นอาหารคาวหวานและผลไม้ตามต้องการ รวมถึงต้องมีของพิเศษ อย่าง ข้าวหอมแบบจีนโบราณ เผือกนึ่งผ่าซีกเป็นเสี้ยวใส่ถาด เส้นหมี่ห่อใหญ่ เหล้า น้ำชา และกระดาษเงินกระดาษทอง จากนั้นนำของทุกอย่างที่เตรียมไว้จัดให้วางอยู่ด้วยกันเพื่อเตรียมทำพิธีต่อไป
ทั้งนี้ชวนมารู้จักกับส่วนของขนมที่ใช้ไหว้วันสารทจีนเพิ่มเติม ในสมัยโบราณชาวจีนมักใช้ขนมไหว้ 5 อย่าง ที่เรียกว่า ‘โหงวเปี้ย’ หรือเรียกชื่อเป็นชุดว่า ‘ปัง เปี้ย หมี่ มั่ว กี’ โดยมีความหมายดังนี้
- ปัง คือ ขนมทึงปัง เป็นขนมที่ทำมาจากน้ำตาล
- เปี้ย คือ ขนมหนึงเปี้ย คล้ายขนมไข่
- หมี่ คือ ขนมหมี่เท้า ทำมาจากแป้งข้าวเจ้าข้างในไส้เต้าซา
- มั่ว คือ ขนมทึกกี่ เป็นขนมข้าวพองสีแดงตรงกลางมีไส้เป็นแผ่นบาง
- กี คือ ขนมทึงกี ทำเป็นชิ้นใหญ่ยาว เวลาจะกินต้องตัดเป็นชิ้นเล็กๆ
เป็นอย่างไรกันบ้างคะ หลังจากรู้จักความเป็นมาของวันสารทจีนและการจัดเตรียมของไหว้กันแล้ว เท่านี้ก็นำไปทำตามกันได้ถูกต้องตามหลักแน่นอนค่ะ
ที่มา : Tesco Lotus