นายแพทย์ปราโมทย์ เสถียรรัตน์ รองอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ในฐานะโฆษกกรม กล่าวว่า กรมอุตุนิยมวิทยาประกาศว่า ประเทศไทยเริ่มเข้าสู่ฤดูร้อนอย่างเป็นทางการ ตั้งแต่วันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2562 และจะสิ้นสุดประมาณกลางเดือนพฤษภาคม 2562 ในปี 2562 นี้ อากาศจะร้อนมากกว่า ปี 2561 ซึ่งจะร้อนมากกว่าปกติ โดยเฉพาะช่วงเดือนเมษายนอากาศจะร้อนอบอ้าวเป็นพิเศษ ผู้คนส่วนใหญ่จะหาวิธีเพื่อคลายร้อนด้วยวิธีธรรมชาติ เช่น การเล่นน้ำ การพักผ่อนใต้ร่มไม้ ดื่มเครื่องดื่มคลายร้อน หรือพึ่งพาความเย็นจากเครื่องปรับอากาศ หน้าร้อนนี้กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ขอแนะนำเมนูอาหารตำรับชาววัง ช่วยคลายความร้อนช่วงหน้าร้อน คือ “ข้าวแช่”เป็นเมนูอาหารที่เกิดจากการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมของชาวมอญอย่างยาวนานจนเข้าสู่ตำรับอาหารชาววัง ข้าวแช่นิยมทำถวายพระสงฆ์ หรือผู้เฒ่าผู้แก่ ที่ตนเคารพนับถือช่วงหน้าร้อนเพื่อเป็นสิริมงคลแก่ชีวิต
เมนูข้าวแช่ ประกอบด้วยสมุนไพรหลายชนิดที่สำคัญ ๆ คือ น้ำลอยดอกมะลิและข้าวสวยหุงด้วย น้ำใบเตย ซึ่งเป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์เย็น มีสรรพคุณแก้ร้อนใน กระหายน้ำ แก้ไข้ตัวร้อน ช่วยให้ร่างกายสดชื่น เครื่องเคียงที่กินคู่กับข้าวแช่คือ ลูกกะปิ ทำจากเนื้อปลาที่อุดมไปด้วยโปรตีน หอมแดง ข่า กระเทียม ตะไคร้ ผิวมะกรูด ช่วยกระตุ้นระบบไหลเวียนโลหิต ทำให้เลือดลมไหลเวียนสะดวก ป้องกันการเป็นลมช่วงหน้าร้อนได้ เป็นอย่างดี พริกหยวกสอดไส้หมูสับห่อไข่ หมูฝอย/เนื้อฝอย/ไก่ฝอย มีโปรตีนสูง ช่วยบำรุงร่างกาย ซ่อมแซม ส่วนที่สึกหรอของร่างกาย นอกจากนี้บางแห่งยังมี มะม่วงสับ ซึ่งเป็นเครื่องเคียง ช่วยขับเสมหะ บรรเทาอาการไอ วิธีการรับประทานข้าวแช่ ควรรับประทานเครื่องเคียงก่อน แล้วค่อยรับประทานข้าวพร้อมกับน้ำลอยดอกมะลิ มีรสชาติหอมเย็น จะช่วยให้สดชื่น และคลายร้อนได้เป็นอย่างดี
นอกจากเมนูข้าวแช่ที่ช่วยคลายร้อนได้ ยังมีพืชผักสมุนไพรที่มีรสขม เย็น จืด สามารถช่วย คลายความร้อนในร่างกายได้ เช่น ฟัก แฟง แตง บวบ ตำลึง ผักบุ้ง ผักกาด ใบบัวบก ขี้เหล็ก สะเดา มะระ ฯลฯ น้ำสมุนไพรที่แนะนำในช่วงหน้าร้อน ได้แก่ น้ำใบบัวบก น้ำใบย่านาง น้ำแตงโม น้ำมะพร้าว น้ำทิพย์สำราญ (อุทัยทิพย์) ฯลฯ นอกจากนี้ควรใส่เสื้อผ้าที่โปร่ง เบาสบาย อากาศถ่ายเทได้สะดวก ไม่ควรใส่เสื้อผ้าหนา สีเข้ม สีทึบ หากปฏิบัติได้ดังนี้ ก็สามารถเตรียมร่างกายให้รับมือกับหน้าร้อนได้
