ปริศนา ‘พระยืน’ ของเหล่าจอมพล

เมื่อวันเสาร์ที่ 15 มกราคมที่ผ่านมา มติชนอคาเดมีได้จัดทริป ‘เที่ยวพระอารามคณะราษฎร วัดพระศรีมหาธาตุฯ บางเขน’ ณ วัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร หรือที่ถูกเรียกอย่างติดปากว่า ‘วัดพระศรีฯ’ ซึ่งถือเป็นวัดที่สำคัญแห่งหนึ่งในหน้าประวัติศาสตร์ไทย โดยเฉพาะช่วงหลังการปฏิวัติการปกครอง พ.ศ.2475 นำชมโดย ศาสตราจารย์ ดร.ชาตรี ประกิตนนทการ จากคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร และคุณนริศ จรัสจรรยาวงศ์ นักกิจกรรม นักเขียน และนักค้นคว้าอิสระด้านประวัติศาสตร์ของคณะราษฎร

นอกจากงานสถาปัตยกรรมที่มีความโดดเด่นและเป็นเอกลักษณ์ของศาสนสถานต่างๆ ภายในวัด จะแฝงคติและแนวคิดเชิงสัญลักษณ์ที่แตกต่างไปจากเดิมค่อนข้างมาก หรือที่เรียกโดยรวมว่าเป็น “ศิลปะคณะราษฎร”  ไม่ว่าจะเป็นพระเจดีย์ศรีมหาธาตุ, พระอุโบสถ และหอระฆัง ยังมีจุดสำคัญอีกแห่งหนึ่งที่ควรค่าแก่การเข้าไปชม นั่นคือ ‘ระเบียงคด’ นั่นเอง

ระเบียงคดของวัดพระศรีฯ แห่งนี้ มีการตั้งพระพุทธรูปไว้โดยรอบเช่นเดียวกับที่วัดเบญจมบพิตร แต่ของที่นี่ไม่ใช่พระพุทธรูปที่ถูกอัญเชิญมาจากที่อื่น แต่เป็นพระพุทธรูปที่สร้างขึ้นใหม่ทั้งหมด โดยที่ฐานของพระพุทธรูปหลายองค์มีจารึกที่ระบุชื่อและตระกูลผู้สร้างและผู้อุทิศส่วนกุศลไปให้ พร้อมปี พ.ศ. กำกับ โดยที่เก่าที่สุดคือ พ.ศ.2484